Ze danst bijna het tuinpad af, zegt 1000 kilo lichter te zijn en bedankt me opnieuw voor de mooie sessie waarin ze met nieuwe ogen is gaan zien. Met gemengde gevoelens doe ik de deur achter haar dicht. Ik ben natuurlijk heel blij voor haar, maar ik vind het ook verdrietig, dat ze na 30 jaar van mij de oorzaak moet horen van hun relatieproblemen.
Ze is niet de eerste en zal niet de laatste vrouw zijn, die stad en land heeft afgezocht om hulp en waarin de oorzaak op de verkeerder plek wordt gezocht. Het zijn de vrouwen die getrouwd zijn met een autistische man, maar ze weten dat niet. "Dat laatste is belangrijk, het eerste niet", aldus deze cliënt van een aantal jaren geleden:
De uitputting staat op haar hele gezicht te lezen. Ze is keurig opgemaakt, is smaakvol gekleed en zit op het puntje van de stoel. Ze voelt als een ballon. Een keertje prikken en ze loopt leeg. Het enige wat ik daarvoor hoef te doen is zeggen: "Vertel eens..." En daar komen de tranen. Ze buitelt huilend over haar woorden, veronschuldigt zich, grijpt trillend naar een tissue om vervolgens verder te ratelen.
"Ik word er knettergek van, want ik snap het niet", roept ze overstuur. Ze is overal al geweest, want de relatie met haar man is erg problematisch. Het is dat ze van hem houdt, maar anders was ze allang weggeweest. Er zit geen kwaadheid in de man. Ze ziet de verbazing in zijn ogen als ze weer ruzie hebben en ze ziet ook zijn onmacht. Maar ze wil hem wel door elkaar rammelen. Psychologen en psychiaters zeggen dat het aan haar ligt. Ze is te emotioneel, te instabiel, te van alles en nog wat, maar tot nu toe heeft niemand haar kunnen helpen.
Ik vraag haar voorbeelden te noemen van situaties waarin het misgaat en die ze niet begrijpt. Ze kan er boeken over schrijven. Wat ik vermoed tekent zich af. Ik vraag door over zijn familie. Over wat ze heeft geprobeerd en wat dat heeft opgeleverd. Erg moe is ze. Ja, ze weet het, ze drinkt teveel, snoept teveel, maar soms kan het haar allemaal niets meer schelen. Moet je na 30 jaar nog scheiden? En wat als het aan haar ligt?
Ze schuift achterin de stoel en luistert ademloos en met open mond, als ik vertel wat er aan de hand is: de problemen komen voort uit het feit, dat ze niet weet dat ze getrouwd is met een autistische man. Ik geef voorbeelden, leg uit hoe een autistisch brein werkt en vraag haar thuis een paar dingen uit te proberen om te zien wat er gebeurt. Er is niets mis met haar. Wat nu nodig is, is snappen hoe het brein van haar man werkt. Ik vraag haar de komende week podcasts te luisteren, video's te kijken, een boek te lezen over autisme en over de partner van een autist.
Een week later zegt ze nog steeds bij te moeten komen van de eyeopener. Ze heeft mijn advies opgevolgd en alle kwartjes vallen. Er gaat een wereld voor haar open. En het doet ook zeer, dat niemand haar dit eerder heeft verteld. Daar moet ze nog steeds om huilen. Het lag altijd aan haar.
Ze heeft haar man ook de podcasts laten luisteren en hij herkent bijna alles. Hij wil zich nu laten testen, want hij wil zichzelf begrijpen om te helpen hun relatie weer gezond te maken. Maar alleen al de oorzaak te weten geeft hen nu al veel rust in de relatie. Eindelijk. Ze wil meer weten over autisme, zodat ze leert hoe hij denkt en kijkt naar de dingen en ze niet uit onmacht in de emoties schiet.
Het verdiepen in het autistisch brein heeft mij veel opgeleverd. Ik begrijp de logica van een autist, de noodzaak duidelijk te zijn in de communicatie en ik herken autistisch gedrag in mijn praktijk bij mijn cliënten en hun partners. Het niet weten, wanneer er sprake is van autisme, is de oorzaak van veel onbegrip en problemen. Het wel weten maakt 1000 kilo lichter.